ข้อมูลสำหรับช่าง หรือ ท่านที่ต้องการหาความรู้เพิ่มเติม
เป็นการเปรียบเทียบเพื่อให้มองเห็นได้ง่าย
ข้อมูลโดย มนตรี สุขรอบ
รูปที่ 1
จากรูปที่ 1 สมมุติว่าประเทศไทยตั้งอยู่ที่จุดศูนย์กลางของวงโคจรของดาวเทียม ตามภาพเปรียบเทียบ รูปที่ 1 การรับสัญญาณดาวเทียม สำหรับมุมก้มเงยจะมีค่าเท่ากับ 0 นั้นหมายความว่า เมื่อเราตั้งจานให้รับสัญญาณดาวเทียมที่ลอยอยู่บนท้องฟ้า โดยเฉพาะดาวเทียมที่ลอยอยู่ตรงกลางท้องฟ้า หน้าจานที่รับก็จะเหงนหน้าขึ้นไปรับสัญญาณแบบตรงๆจากดาวเทียม หรือถ้าเป็นจานแบบปรับหมุนได้ไม่ว่าจะปรับไปทางทิศตะวันออกหรือตะวันตก จานก็จะหมุนได้ตรงตามเส้นวงโคจรของดาวเทียมแน่นอนครับ ถ้าเป็นแบบนี้การรับสัญญาณดาวเทียมแบบหมุนได้ จะถือว่าเป็นเรื่องที่ง่ายมากสำหรับการติดตั้งรูปที่ 2
ยกตัวอย่างสมมติ เราเอาวงเวียนมาวาดเส้น ตามภาพเปรียบเทียบ รูปที่ 2 โดยยึดจุดศูนย์กลางเอาไว้ สังเกตุว่าเส้นที่วาดจะขีดทับกันอย่างสนิทพอดีครับ ถ้าการรับสัญญาณเป็นไปตามรูปที่เปรียบเทียบ ก็หมายความว่าเมื่อเรารับสัญญาณจากดาวเทียมก็จะรับสัญญาณได้แรงเต็มที่ทุกดวง ไม่ว่าดาวเทียมจะลอยอยู่ทางทิศใหน
รูปที่ 3 ทีนี้ลองมาดู สำหรับประเทศไทยโดยเฉพาะ เขตกรุงเทพฯ เมื่อเราตั้งจานรับสัญญาณดาวเทียม หน้าจานที่รับจะต้องก้มหน้าไปทางทิศใต้โดยประมาณ 15 องศา เนื่องจากประเทศไทยไม่ได้มีพิกัดอยู่ตรงกับเส้นศูนย์สูตรของโลกและของวงโคจรดาวเทียม ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบแล้ว จะได้รูปเหมือนกับรูปภาพที่ 3 ครับ สังเกตุที่เส้นสีฟ้าครับเส้นที่ขีดไว้ต่ำกว่า เส้นสีแดง เท่ากับว่าจุดศูนย์กลางสำหรับการหมุนหน้าจานจะถูกเปลี่ยนไป ซึ่งไม่ใช่ที่จุดเดิมเหมือนภาพที่ 1
รูปที่ 4 ทดลองเอาวงเวียนมาวาดรูป โดยตั้งจากจุดศูนย์กลางที่เปลี่ยนไปคือจุดที่เส้นสีฟ้าตัดกับเส้นสีแดงครับ เหมือนรูปเปรียบเทียบใน รูปที่ 4 จะสังเกตุเห็นได้ว่าเส้นของวงเวียนที่วาด คือที่เส้นสีฟ้าจะไม่ทับกันกับเส้นสีส้มทั้งหมดครับ เนื่องจากวงเวียนที่ใช้เปรียบเทียบจะถูกกางออกเพื่อให้ตรงกับดาวเทียมที่ต้องการรับ และเป็นเหตุผลเดียวกันที่จานรับสัญญาณดาวเทียมก็ต้องปรับมุมก้มเงยใหม่เพื่อให้รับสัญญาณได้เช่นกัน ด้วยเหตุนี้ครับจึงจำเป็นจะต้องมีการปรับมุมอีกมุมหนึ่งช่วย ก็คือมุมชดเชยครับ มุมชดเชยจะช่วยปรับให้การรับในฝั่งทิศตะวันออกหรือฝั่งทิศตะวันตกให้แคบหรือกว้างขึ้นได้ ซึ่งจะเป็นผลทำให้มุมในการรับสัญญาณฝั่งทางทิศตะวันออกหรือทิศตะวันตกรับสัญญาณได้ดีขึ้นด้วย
รูปที่ 5 มุมก้มเงย และมุมชดเชย เป็นเรื่องที่ถกเถียงกันอยู่พอสมควรครับสำหรับช่างที่ติดตั้งจานดาวเทียม ว่าระหว่างมุมก้มเงยและมุมชดเชยมันน่าจะเป็นมุมเดียวกัน ถ้าเราดูที่ภาพประกอบในรูปที่ 5 แล้ว เออ!! มันก็น่าจะเป็นมุมเดียวกันนะ ไม่น่าแตกต่างกัน เพราะว่าไม่ว่าเราจะปรับที่มุมก้มเงยที่จุด A หรื่อมุมชดเชยที่จุด B ก็น่าจะได้มุมที่จุดเดียวกัน
แต่จริงๆแล้วการปรับที่มุมชดเชยจะมีผลต่างกันครับ แต่ผลที่เกิดจะมีผลมากกว่า เมื่อมีการปรับตำแหน่งหน้าจานไปอยูทิศตะวันออกหรือทิศตะวันตกครับ แรกๆผมเองก็งงอยู่นานพอสมควรเหมือนกันครับ เพราะดูเผิ่นๆมันน่าจะเป็นมุมเดียวกัน ที่นี้ลองดูที่รูป A ครับ ที่รูปนี้จะไมการปรับที่มุมชดเชย เมื่อเรามองจากด้านบนของจานและหน้าจานหันหน้าไปทางด้านซ้ายมือ จะเห็นได้ว่ามุมของแกนทั้งสองจะยังคงขนานกันครับ และเมื่อมองจากรูป B ที่รูปนี้จะมีการปรับมุมชดเชยเอาไว้ แล้วลองสังเกตุดูครับว่าแกนกลางยังคงตั้งฉากอยู่แต่แกนหน้าจานจะเอียงออก ซึ่งเกิดจากการปรับที่มุมชดเชยนี่เองละครับ
การปรับมุมชดเชยเป็นการปรับให้มุมการรับด้านข้าง จากรูปที่ 4 ให้ทิศทางการรับในฝั่งทิศตะวันออกหรือตะวันตก ให้กว้างหรือแคบ เพื่อให้ตำแหน่งการรับในทิศทางดังกล่าวรับสัญญาณได้ตรงตำเหน่งที่สุด เพื่อประสิทธิภาพในการรับสัญญาณ ของจานแบบ MOVE
สรุบมุมก้มเงยและมุมชดเชยสำหรับจานแบบ MOVE
1. การปรับมุมก้มเงยจะมีผลกับการรับดาวเทียมที่ลอยอยู่ตำแหน่งกลางท้องฟ้า
มากกว่าด้านทิศตะวันออกหรือตะวันตก
2. การปรับมุมชดเชยจะมีผลต่อการรับสัญญาณทางทิศตะวันออกหรือทิศตะวันตก
มากกว่า ดาวเทียมที่ลอยอยู่ตำแหน่งกลางท้องฟ้า
3. ค่าต่างระหว่างมุมก้มเงยกับมุมชดเชยอยู่ที่ประมาณ 2 องศา +/- 0.5 องศา